असमिया लिपि

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ

असमीया लिपि 'पूर्वी नागरी' का एक रूप है जो असमिया के साथ-साथ बांग्ला और विष्णुपुरिया मणिपुरी को लिखने के लिये प्रयोग की जाती है। केवल तीन वर्णों को छोड़कर शेष सभी वर्ण बांग्ला में भी ज्यों-के-त्यों प्रयुक्त होते हैं। ये तीन वर्ण हैं- (र), (व) और ক্ষ (क्ष)।

असमीया वर्ण

स्वरवर्ण

असमीया भाषा की स्वरध्वनि[१][२]
स्वरध्वनि अन्तरराष्ट्रीय ध्वनिलिपि प्रतिनिधि अक्षर / चिह्न उदाहरण
ɔ সম, ৰম
অ' o অ' অ'ত-ত'ত, ক'ত, ল'ৰা
a আ, া আম, জা
i ই, ঈ, ি, ী ন্দিৰা, গল, চিহ্নযাত্ৰা, কীৰ্তন
u উ, ঊ, ু, ূ ম, ণ, সুদূ
ɛ এ, ে ক, লান্ধু, বেল (ফল), তে
এ' e এ, ে ৰী-পলুবেল (Bell), ৰেল, ভেদ, বে
ʊ ও, ো ৰাং, ৰোহঘৰ, সোণাৰি


अक्षर अक्षर का नाम के साथ स्वरवर्ण चिह्न चिह्न का नाम IPA
/ɔ/, //
' উৰ্ধ কমা (ক') /ko/
কা আ-কাৰ /ka/
হ্ৰস্ব ই কি হ্ৰস্ব ই-কাৰ /ki/
দীৰ্ঘ ই কী দীৰ্ঘ ঈ-কাৰ /ki/
হ্ৰস্ব উ কু হ্ৰস্ব উ-কাৰ /ku/
দীৰ্ঘ উ কূ দীৰ্ঘ ঊ-কাৰ /ku/
ৰি কৃ ঋ-কাৰ /kɹi/
কে এ-কাৰ //
এ’ কে’ এ-কাৰ /ke/
অ'ই কৈ ঐ-কাৰ /kɔi/
কো ও-কাৰ //
অ'উ কৌ ঔ-কাৰ /kɔu/

व्यंजन वर्ण

व्यंजन वर्ण
अक्षर अक्षर का नाम IPA
/k/
//
/ɡ/
/ɡʱ/
/ŋ/
প্ৰথম চ /s/
দ্বিতীয় চ /s/
বৰ্গীয় জ /z/
/z/
/j/
মূৰ্ধণ্য ট /t/
মূৰ্ধণ্য ঠ //
মূৰ্ধণ্য ড /d/
মূৰ্ধণ্য ঢ //
মূৰ্ধণ্য ণ /n/
দন্ত্য ত /t/
দন্ত্য থ //
দন্ত্য দ /d/
দন্ত্য ধ //
দন্ত্য ন /n/
/p/
//~/ɸ/
/b/
//~/β/
/m/
অন্তঃস্থ য /z/~/j/
/ɹ
/l/
ওঅ ব /w/~/β/
তালব্য শ /x/~/s/
মূৰ্ধন্য ষ /x/~/s/
দন্ত্য স /x/~/s/
/h/
ক্ষ /kʰj/~/kːʰ/
ড় ডৰে ৰ /ɹ/
ঢ় ঢৰে ৰ /ɹɦ/
য় অন্তঃস্থ য় /j/
হসন্ত (খন্দ ত)
অনুস্বৰ
বিসৰ্গ
চন্দ্ৰবিন্দু

युक्ताक्षर

আখৰবোৰ युक्ताक्षर
ক + ক ক্ক
ঙ + ক ঙ্ক
ল + ক ল্ক
ষ + ক ষ্ক
স + ফ স্ফ
ঙ + খ ঙ্খ
স + খ স্খ
ঙ + গ ঙ্গ
ঙ + ঘ ঙঘ
দ + ঘ দঘ
শ + চ শ্চ
চ + ছ চ্ছ
ঞ + ছ ঞ্ছ
ঞ + জ ঞ্জ
জ + ঞ জ্ঞ
ল + ট ল্ট
ণ + ঠ ণ্ঠ
ষ + ঠ ষ্ঠ
ণ + ড ণ্ড
ষ + ণ ষ্ণ
হ + ন হ্ন
ক + ষ ক্ষ
প + ত প্ত
স + ত স্ত
ক + ত ক্ত
গ + ন ঘ্ন
ম + ন ম্ন
শ + ন শ্ন
স + ন স্ন
হ + ন
ত + থ ত্থ
ন + থ ন্থ
ন + দ ন্দ
ব + দ ব্দ
ম + প ম্প
ল + প ল্প
ষ + প ষ্প
স + প স্প
ম + ফ ম্ফ
ষ + ফ স্ফ
দ + ব দ্ব
ম + ব ম্ব
হ + ব হ্ব
দ + ভ দ্ভ
ম + ভ ম্ভ
ক + ম ক্ম
দ + ম দ্ম
হ + ম হ্ম
ম + ম ম্ম
ষ + ট ষ্ট

संख्या

संख्या
अंग्रेजी संख्या 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
असमिया संख्या
असमिया नाम शून्य एक दुइ तिनि चारि पाच छय सात आठ

असमिया और बांग्ला लिपि के मुख्य भेद

असमिया अद्वितीय वर्णसमूह
अक्षर IPA बांग्ला
ɹ - (নাই)
w - (নাই)
ক্ষ
kʰj - (নাই)

संयुक्ताक्षर

असमिया में प्रयुक्त कुछ संयुक्ताक्षरों का स्वरूप नीचे की सारणी में दिया गया है-

संयुक्त होने वाले व्यंजन संयुक्त होने वाले वर्ण (देवनागरी में) संयुक्त रूप (उच्चारण)
ক + ক (क + क) ক্ক क्क
ঙ + ক (ङ + क) ঙ্ক ंक
ল + ক (ल + क) ল্ক ल्क
ষ + ক (ष + क) স্ক ष्क
স + ফ (स + फ) স্ফ स्फ
ঙ + খ (ङ + ख) ঙ্খ ंख
স + খ (स + ख) স্খ स्ख
ঙ + গ (ङ + ग) ঙ্গ ंग
ঙ + ঘ (ङ + घ) ঙঘ ंघ
দ + ঘ (द + घ) দঘ द्घ
শ + চ (श + च) শ্চ श्च
চ + চ্হ (ca+cha) চ্ছ ccha
ঞ + চ্হ (ña+cha) ঞ্ছ ñcha
ঞ + জ (ña+ja) ঞ্জ ñja
জ + ঞ (ja+ña) জ্ঞ jña
ল + ট্ (la+ţa) ল্ lţa
ণ + ঠ (ņ+tḥa) ণ্ঠ ņtha
ষ + ঠ (şa+tḥa) ষ্ঠ ştha
ণ + ড (ņa+ḍa) ণ্ড ņḍa
ষ + ণ (şa+ņa) ষ্ণ şņa
হ + ন (ha+na) হ hna
ক + ষ (ka+ņa) ক্ষ kņa
প + ত (pa+ta) প্ত pta
স + ত (sa+ta) স্ত sta
ক + ত (ka+ta) ক্ত kta
গ + ন (ga+na) ঘ্ন gna
ম + ন (ma+na) ম্ন mna
শ + ন (śa+na) শ্ন śna
স + ন (sa+na) স্ন sna
হ + ন (ha+na) হ hna
ত + থ (ta+tha) ত্থ ttha
ন + থ (na+tha) ন্থ ntha
ষ + থ (şa+tha) ষ্থ ştha
ন + দ (na+da) ন্দ nda
ব + দ (ba+da) ব্দ bda
ম + প (ma+pa) ম্প mpa
ল + প (la+pa) ল্প lpa
ষ + প (şa+pa) ষ্প şpa
স + প (sa+pa) স্প spa
ম + ফ (ma+pha) ম্ফ mpha
ষ + ফ (şa+pha) স্ফ şpha
দ + ব (da+ba) দ্ব dba
ম + ব (ma+ba) ম্ব mba
হ + ব ha+ba) হ্ব hba
দ + ভ (da+bha) দ্ভ dbha
ম + ভ (ma+bha) ম্ভ mbha
ক + ম (ka+ma) ক্ম kma
দ + ম (da+ma) দ্ম dma
হ + ম (ह + म) হ্ম ह्म
ম + ম (म + म) ম্ম म्म

सन्दर्भ

बाहरी कड़ियाँ