पंचद्रविड़

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

पंचद्रविड़ का शाब्दिक अर्थ है- पांच द्रविड़।साँचा:ifsubst अर्थात् पाँच विशेष क्षेत्र जो द्रविडको अग्रपंक्तिमे लेता हो- द्रविड,कर्णाटक, तैलंग, गुर्जर,और महाराष्ट्र किन्तु बाद में यह पद उन समस्त उच्चकुलीन ब्राह्मणों के लिए प्रयुक्त होने लगा | स्कन्दपुराणके अनुसार विन्ध्याचल के दक्षिण में मूलतः वैदिक वर्णाश्रमधर्मावलम्वि जनके एक ब्राह्मण समुह रहते है जिनको पंचद्रविड कहते हैं| द्राविडाः, कार्णाटकाः,तैलंगाः, गौर्जराः,और महाराष्ट्राः ये पंचद्रविड कहलाते थे| ये लोग तेलंगाना, आँध्रप्रदेश, महाराष्ट्र, कर्णाटक और तमिलनाडु आदि प्रदेशों में निवास करते थे या विभिन्न कारणों से अपना मूल प्रदेश छोड़ कर अन्यत्र- खास तौर पर उत्तर भारत में बस गए। गुजरात के ब्राह्मण भी इसमें शामिल हुए।साँचा:ifsubst 'ब्राह्मनोत्पत्ति-दर्पण' में एक श्लोक इन पंचद्रविड़ विप्रों के अधिवास के सन्दर्भ में इस प्रकार आता है-

"कर्णाटकाश्च तैलंगा:द्रविणाश्च तपोधनाः | महाराष्ट्राः गुर्जराश्च पंचद्रविड बन्धवः ||साँचा:ifsubst पंचद्रविणविख्याताःविन्ध्यदक्षिणवासिनः॥"साँचा:ifsubst